Gosia-śpioch: stycznia 2020

Wypadek komunikacyjny - przestępstwo z art. 177 Kodeksu karnego

„Kto, naruszając, chociażby nieumyślnie, zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym, powoduje nieumyślnie wypadek, w którym inna osoba odniosła obrażenia ciała określone w art. 157 § 1, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”
§ 2.
„Jeżeli następstwem wypadku jest śmierć innej osoby albo ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.”
§ 3.
„Jeżeli pokrzywdzonym jest wyłącznie osoba najbliższa, ściganie przestępstwa określonego w § 1 następuje na jej wniosek.”
Artykuł ten przewiduje odpowiedzialność za spowodowanie wypadku komunikacyjnego. Wypadek komunikacyjny jest to pewne zdarzenie o mniejszej skali niż katastrofa. Art. 177 przewiduje dwa rodzaje wypadków: w §1 wypadek zwykły, w § 2 wypadek ciężki przy czym jedni uważają, że § 2 jest typem kwalifikowanym w stosunku do § 1. To rodzi różne komplikacje w praktyce. Raczej my stoimy przy stanowisku, że to nie jest typ kwalifikowany. Inne stanowisko jest trudne do zaakceptowania ponieważ skutek z § 2 nie jest wynikiem czynu z § 1. Tutaj nie ma prostego przeniesienia do § 1. W § 2 skutek stanowi samoistne następstwo naruszenia pewnych reguł, które nie wyczerpuje znamion czynu z § 1. Są to w związku z tym dwa typy podstawowe i § 1 i § 2 art. 177 k.k. W uzasadnieniu do k.k. zawarto definicję wypadku:
WYPADEK KOMUNIKACYJNY – to takie zdarzenie, które pociągnęło za sobą śmierć człowieka lub naruszenie czynności narządów ciała, albo rozstrój zdrowia przynajmniej jednej osoby nie licząc sprawcy trwającego dłużej niż 7 dni.
Wypadek komunikacyjny różni się od katastrofy nie nagłością zdarzenia lecz rozmiarami skutku rzeczywiście powstałego w wyniku zdarzenia bez względu na możliwość określenia ich skali. Sprawcą wypadku może być każdy uczestnik ruchu, a więc również i pieszy. Niektórzy mówią, że pieszych obowiązują tylko ogólne zasady ostrożności. Nie obowiązują ich zasady bezpieczeństwa z art. 177 k.k. Te zasady odnoszą się do pojazdów. I mówią, że pieszy odpowie tylko pod takim warunkiem, że skutek jego zachowania (naruszenie tych zasad ostrożności) wywołał zagrożenie bezpieczeństwa ruchu. Praktyka aż takiego rozróżnienia nie czyni i przy art. 177 najczęściej tak będzie, że pieszy sprowadza zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu np. wtargnie nagle pod jadący samochód, a możliwości zahamowania i uniknięcia zderzenia są nikłe. Może być też taka sytuacja, że będzie naruszenie zasad ostrożności przez pieszego bez sprowadzenia samego niebezpieczeństwa a i tak będzie odpowiadał.
Cały art. 177 dot. przestępstwa nieumyślnego. Skutek może być spowodowany wyłącznie nieumyślnie. Jeżeli wykażemy sprawcy, że skutek spowodował umyślnie, to zapominamy o art. 177 i w ogóle nie kierujemy się tym, że on np. prowadził pojazd. Jeżeli sprawca chciał przejechać np. teściową, to będzie odpowiadał ze 177, ale za zabójstwo. Pojazd traktujemy wówczas jako narzędzie zbrodni. Podobnie z uszczerbkiem na zdrowiu, czy naruszeniem czynności narządów ciała umyślnie. Wątpliwości pojawiają się dlatego, że nie rozróżnia się skutku od samego naruszenia zasad bezpieczeństwa. Otóż zasady bezpieczeństwa mogą być naruszone „chociażby nieumyślnie…”. Czyli z tego wynika, że mogą być naruszone umyślnie. Ktoś może naruszyć zasady bezpieczeństwa umyślnie, ale nie odbierze to art. 177 jako całości tego, że będzie on odpowiadał w skrócie mówiąc za przestępstwo nieumyślne. Czyli musimy to odróżnić po prostu mamy do czynienia z przestępstwem nieumyślnym, które może być spowodowane przez naruszenie zasad bezpieczeństwa umyślnie lub nieumyślnie. Mają tutaj zastosowanie reguły art. 9 § 2 k.k. czyli czyn zabroniony popełniony jest nieumyślnie jeżeli sprawca nie mając zamiaru jego popełnienia (nie ma zamiaru zabicia przechodnia) popełnia go jednak na skutek nie zachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach mimo, że możliwość popełnienia czynu przewidywał lub mógł przewidzieć.
Mamy teraz dwie rzeczy wypadek nieumyślny i zasady bezpieczeństwa, które mogą być naruszone umyślnie bądź nieumyślnie. Musi być jeszcze związek przyczynowy pomiędzy naruszeniem zasad bezpieczeństwa a wypadkiem. Co rozumiemy przez zasady bezpieczeństwa w ruchu szeroko zajmowaliśmy się na łamach serwisu prawoity.pl.
Jak już wspomnieliśmy naruszenie zasad może nastąpić umyślnie albo nieumyślnie zaś skutki czynu decydujące o zaistnieniu przestępstwa są nieumyślne. Więc oba te typy przestępstw są przestępstwami nieumyślnymi. I to nie ulega zmianie bez względu na to czy naruszenie zasad było umyślne czy nieumyślne. W linii orzeczniczej SN wypracowano stanowiska co do tego kiedy przyjmujemy, że naruszenie zasad jest umyślne, a kiedy możemy przyjąć, że jest nieumyślne. Ale trzeba pamiętać o tym, że to może być płynne. To jest pewne wskazanie, żeby łatwo nam się było w tym poruszać. Przyjmujemy, że umyślne naruszenie zasad ma miejsce w razie:

prowadzenia pojazdu w stanie nietrzeźwości,
prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości bez uprawnień,
nie obserwowanie przedpola jazdy przez kierującego pojazdem, ale także w razie nienależytego obserwowania, bo jest czymś zajęty np.: manipuluje przy radiu,rozmawia przez telefon komórkowy
świadome i wyraźne przekroczenie dozwolonej prędkości,
wyprzedzanie pojazdów w miejscu niedozwolonym,
świadomość możliwości wystąpienia napadów padaczkowych,
SN w jednym orzeczeń przyjął także umyślne naruszenie zasad bezpieczeństwa poprzez kichnięcie,

Gosia-śpioch

środa, 15 stycznia 2020

Szukaj na tym blogu